Tất Tần Tật Về Viêm Cơ Tim: Bạn Đã Biết Chưa?
Viêm cơ tim không ồn ào, nhưng hậu quả thì không hề nhỏ. Bạn có đang bỏ qua? Đừng để những dấu hiệu tưởng chừng vô hại đánh lừa bạn. Trái tim đôi khi lên tiếng rất khẽ, nhưng cái giá phải trả lại rất lớn.
Trái tim – bộ máy kỳ diệu không ngừng nghỉ – đôi khi cũng có những phút yếu lòng. Khi lớp cơ vốn khỏe mạnh, dẻo dai ấy bỗng viêm nhiễm, mọi nhịp đập đều trở nên nặng nề và nguy hiểm hơn bao giờ hết. Viêm cơ tim, tuy không phải là cái tên quen thuộc, nhưng lại có thể là kẻ thù thầm lặng khiến trái tim tổn thương nghiêm trọng. Vậy điều gì khiến trái tim “nổi giận”? Dấu hiệu nào cho thấy bạn đang gặp rắc rối? Và đâu là cách để bảo vệ “người bạn đồng hành” này? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn qua bài viết sau.
Viêm cơ tim là gì?
Viêm cơ tim là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại lớp cơ tim – phần quan trọng giúp tim co bóp và bơm máu nuôi toàn bộ cơ thể. Khi lớp cơ này bị viêm, các tế bào cơ tim có thể bị tổn thương, suy yếu hoặc thậm chí chết đi. Kết quả là trái tim không còn đủ lực để bơm máu hiệu quả, gây ra tình trạng suy tim, rối loạn nhịp tim hoặc những biến chứng tim mạch nghiêm trọng khác.
Lớp cơ tim bị viêm làm các tế bào cơ tim có thể bị tổn thương, suy yếu hoặc thậm chí chết đi.
Điều đáng lo ngại là viêm cơ tim có thể xảy ra ở bất kỳ ai, kể cả người trẻ, khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh tim nhưng phần lớn xuất hiện ở người trẻ tuổi, từ 20 – 40 tuổi. Trong nhiều trường hợp, bệnh khởi phát sau một đợt nhiễm virus thông thường như cảm cúm, sốt siêu vi, hoặc sau các bệnh nhiễm trùng khác. Ngoài ra, cơ thể cũng có thể tự tấn công chính tim mình qua các phản ứng miễn dịch bất thường – một nguyên nhân không hiếm gặp ở những người mắc bệnh tự miễn.
Tùy vào mức độ viêm và khả năng đáp ứng của từng người, bệnh có thể diễn tiến âm thầm hoặc khởi phát đột ngột với các triệu chứng rõ rệt. Chính vì vậy, việc nhận diện sớm và hiểu đúng về viêm cơ tim là điều vô cùng quan trọng để bảo vệ trái tim một cách chủ động.
Nguyên nhân gây viêm cơ tim
Bệnh thường bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:
1. Nhiễm virus
Virus là nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng bệnh này. Một số loại virus thường gặp gồm:
-
Coxsackievirus B – virus gây bệnh tay chân miệng
-
Adenovirus – gây viêm đường hô hấp
-
Virus cúm mùa
-
SARS-CoV-2 – virus gây COVID-19
Virus là nguyên nhân hàng đầu gây viêm cơ tim.
Sau khi virus xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể tấn công trực tiếp vào cơ tim hoặc kích hoạt phản ứng miễn dịch khiến cơ tim bị viêm.
2. Vi khuẩn và ký sinh trùng
- Một số vi khuẩn được cho là nguyên nhân viêm cơ tim như: Tụ cầu (staphylococcus), liên cầu (streptococcus), trực khuẩn gây bệnh bạch hầu; do ký sinh trùng như Trypanosoma cruzi và toxoplasma, một số loài truyền qua côn trùng và có thể gây ra bệnh “Chagas”…
- Viêm cơ tim do nấm: Đối với những người có hệ miễn dịch kém, sẽ dễ nhiễm phải một số loại nấm được cho là có liên quan đến bệnh viêm cơ tim như: Nấm Candida; aspergillus và một số loại nấm được tìm thấy trong phân chim như Histoplasma,…
3. Tác dụng phụ của thuốc và hóa chất
Một số loại thuốc điều trị ung thư, kháng sinh, thuốc chống loạn thần hoặc thuốc chống động kinh có thể gây độc cho cơ tim. Ngoài ra, việc tiếp xúc với các hóa chất độc hại hoặc sử dụng ma túy (như cocaine) cũng làm tăng nguy cơ bị bệnh.
4. Rối loạn hệ miễn dịch
Các bệnh tự miễn như lupus ban đỏ hệ thống, viêm đa cơ hoặc viêm mạch máu có thể khiến hệ miễn dịch tấn công nhầm vào cơ tim, gây viêm.
5. Yếu tố khác
Một số yếu tố ít phổ biến nhưng vẫn có thể gây viêm cơ tim bao gồm:
-
Rượu bia và chất kích thích
-
Bức xạ trị liệu
-
Rối loạn chuyển hóa
-
Di truyền
Triệu chứng viêm cơ tim thường gặp
Triệu chứng của bệnh khá đa dạng và dễ nhầm với bệnh lý khác. Mức độ nặng nhẹ tùy thuộc vào từng trường hợp.
1. Triệu chứng nhẹ
-
Mệt mỏi kéo dài
-
Khó thở khi gắng sức
-
Đau tức ngực không rõ nguyên nhân
-
Cảm giác hồi hộp, tim đập nhanh
Nhiều người lầm tưởng đây chỉ là biểu hiện của cảm lạnh hoặc stress.
2. Triệu chứng nặng
Khi viêm cơ tim tiến triển nặng hơn, người bệnh có thể gặp:
-
Đau ngực dữ dội, như bị đè ép
-
Khó thở kể cả khi nghỉ ngơi
-
Nhịp tim nhanh, loạn nhịp hoặc ngừng tim đột ngột
-
Ngất xỉu do tụt huyết áp hoặc rối loạn nhịp tim
Đau ngực dữ dội, như bị đè ép. Tình trạng có thể gặp phải khi bệnh tiến triển nặng.
3. Triệu chứng ở trẻ nhỏ
Viêm cơ tim ở trẻ em thường khó nhận biết. Các dấu hiệu cảnh báo gồm:
-
Bú kém, quấy khóc, mệt mỏi bất thường
-
Thở nhanh, da tái xanh
-
Sốt cao kéo dài
Nếu thấy trẻ có biểu hiện lạ sau khi bị nhiễm virus, phụ huynh nên đưa bé đi khám ngay.
Viêm cơ tim nguy hiểm như thế nào?
Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như:
1. Suy tim
Tim yếu đi do tổn thương cơ tim, không còn đủ sức bơm máu nuôi cơ thể. Người bệnh mệt mỏi, khó thở, phù chân, đau tức ngực.
2. Rối loạn nhịp tim
Viêm cơ tim có thể làm rối loạn hệ thống điện tim, gây loạn nhịp. Tình trạng này có thể đe dọa tính mạng nếu nhịp tim quá nhanh hoặc quá chậm.
3. Hình thành cục máu đông
Cơ tim yếu không bơm máu hiệu quả, tạo điều kiện cho máu ứ đọng và hình thành cục máu đông. Những cục máu này có thể gây đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
4. Ngưng tim đột ngột
Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị ngưng tim mà không có dấu hiệu báo trước.
Chẩn đoán viêm cơ tim như thế nào?
Việc chẩn đoán viêm cơ tim dựa vào nhiều yếu tố, bao gồm:
1. Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra nhịp tim, nhịp thở, tình trạng huyết áp và hỏi về các triệu chứng gần đây.
2. Điện tâm đồ (ECG)
Giúp phát hiện những bất thường về nhịp tim hoặc dấu hiệu tổn thương cơ tim.
3. Siêu âm tim
Kiểm tra chức năng tim, phát hiện sưng cơ tim hoặc giảm khả năng bơm máu.
4. Xét nghiệm máu
Đo men tim (Troponin), CRP, số lượng bạch cầu để đánh giá mức độ viêm và tổn thương cơ tim.
5. Chụp cộng hưởng từ (MRI) tim
Giúp nhìn rõ hình ảnh cơ tim và xác định mức độ viêm.
6. Sinh thiết cơ tim
Được thực hiện khi cần xác định chính xác nguyên nhân viêm, đặc biệt trong trường hợp điều trị không đáp ứng.
Cách điều trị viêm cơ tim
Tùy mức độ nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
1. Điều trị nguyên nhân
-
Do virus: Điều trị hỗ trợ, nghỉ ngơi, đôi khi cần thuốc kháng virus
-
Do vi khuẩn: Sử dụng kháng sinh đặc hiệu
-
Do thuốc: Ngừng thuốc gây viêm và thay thế thuốc khác
-
Do bệnh tự miễn: Sử dụng thuốc ức chế miễn dịch như corticosteroid
2. Điều trị triệu chứng
-
Thuốc trợ tim: Giúp cải thiện khả năng bơm máu
-
Thuốc lợi tiểu: Giảm phù, giảm gánh nặng cho tim
-
Thuốc kiểm soát nhịp tim: Ổn định nhịp và phòng ngừa loạn nhịp
3. Điều trị nâng cao (nếu nặng)
-
Máy hỗ trợ tuần hoàn ngoài cơ thể (ECMO): Giúp duy trì sự sống khi tim yếu
-
Máy tạo nhịp: Hỗ trợ tim đập đều
-
Ghép tim: Là lựa chọn cuối cùng cho trường hợp suy tim không hồi phục
Chế độ chăm sóc và phòng ngừa viêm cơ tim
Sau khi điều trị, người bệnh cần được theo dõi và chăm sóc đúng cách:
1. Nghỉ ngơi đầy đủ
Tránh làm việc nặng trong vài tuần đến vài tháng tùy tình trạng bệnh.
2. Dinh dưỡng lành mạnh
Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế muối, mỡ, đường. Uống đủ nước mỗi ngày.
3. Tái khám định kỳ
Kiểm tra chức năng tim theo lịch hẹn để theo dõi tiến triển bệnh.
4. Tránh nhiễm trùng
Rửa tay thường xuyên, tránh tiếp xúc với người bệnh cảm cúm. Tiêm phòng cúm và COVID-19 đầy đủ.
Rửa tay thường xuyên là cách hiệu để bảo vệ bạn tránh các tác nhân nhiễm trùng gây bệnh.
5. Không tự ý dùng thuốc
Chỉ sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để tránh gây tổn thương cơ tim thêm.
Kết luận
Viêm cơ tim – dù là kẻ thù âm thầm của trái tim – nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện và điều trị đúng lúc. Đừng để những triệu chứng thoáng qua đánh lừa bạn rằng mọi thứ vẫn ổn. Mỗi cơn mệt mỏi bất thường, mỗi nhịp tim lệch nhịp đều có thể là tín hiệu mà cơ thể đang khẽ thì thầm cầu cứu. Hãy lắng nghe trái tim mình, đừng ngần ngại đi khám khi cảm thấy có điều gì đó “không ổn”. Bởi một trái tim khỏe mạnh không chỉ duy trì sự sống, mà còn là nhịp đập nuôi dưỡng hạnh phúc và chất lượng sống trọn vẹn mỗi ngày.
