Bảo tồn được dạ dày nhờ phát hiện ung thư sớm
Anh Trí, 40 tuổi, đau bụng râm ran, khó chịu sau ăn, khám phát hiện ung thư dạ dày sớm, được nội soi cắt tách niêm mạc, lấy trọn khối u mà không phải cắt dạ dày.
Ngày 16/9, Tiến sĩ bác sĩ Trần Thanh Bình, Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa, Bệnh viện Đa Khoa Tâm Anh TP HCM cho biết, nội soi dạ dày không đau (gây mê) ghi nhận anh Trí bị nhiễm vi khuẩn HP, viêm teo niêm mạc dạ dày, chuyển sản ruột ở hang vị – góc bờ cong nhỏ dạ dày, kèm một vùng niêm mạc bất thường nhỏ nghi ung thư sớm. Kết quả sinh thiết xác nhận là ung thư dạ dày giai đoạn sớm, chưa xâm nhập sâu vào lớp dưới niêm thành ống tiêu hóa, mức độ biệt hóa vừa, chưa có khả năng di căn hạch. “Người bệnh chưa viêm loét dạ dày nhưng nhờ máy nội soi có chế độ nhuộm màu điện tử, hiển thị rõ cấu trúc vi mạch, hình thái niêm mạc và tổn thương, phóng đại lớn 150 lần nên có thể phát hiện bệnh sớm”, bác sĩ Bình nói.
Với kết quả ung thư sớm, kích thước khối u giới hạn dưới 2 cm, anh Trí được chỉ định nội soi cắt tách dưới niêm mạc (ESD – Endoscopic Submucosal Dissection-ESD). Đây là phương pháp can thiệp tối thiểu, cắt tách khối ung thư dưới niêm mạc qua nội soi đường miệng mà không cần phải phẫu thuật, bảo tồn hoàn toàn dạ dày cho người bệnh.
Người bệnh sau khi gây mê, bác sĩ đưa ống nội soi mềm, có gắn camera và các dụng cụ chuyên dụng qua đường miệng đến vị trí tổn thương. Bác sĩ sử dụng dao điện nhỏ để đánh dấu các điểm xung quanh ranh giới của tổn thương, cách bờ tổn thương khoảng 5 mm. Dùng dao điện cắt một đường tròn xung quanh ranh giới đã đánh dấu, cắt vào lớp niêm mạc để tạo lối vào nhằm bóc tách toàn bộ tổn thương ra khỏi lớp cơ bên dưới.
Khối tổn thương sau bóc tách được lấy ra và gửi đi làm xét nghiệm mô bệnh học để đánh giá chính xác về độ xâm lấn và tình trạng bờ cắt. Kết quả là ung thư biểu mô tuyến, biệt hóa vừa, u xâm lấn đến lớp đệm của niêm mạc, chưa xâm lấn đến lớp cơ niêm, diện cắt an toàn không có u, u chưa xâm nhập mạch hoặc thần kinh. Với kết quả này, khối u được lấy trọn vẹn, tế bào ung thư được triệt căn. Người bệnh chỉ cần theo dõi định kỳ, không cần điều trị phẫu thuật hay hoá xạ trị bổ sung.
Bác sĩ Thanh Bình cho biết, với kỹ thuật ESD, anh Trí được lấy khối tổn thương nhẹ nhàng, giảm thiểu chi phí, thời gian, nâng cao chất lượng sống cho người bệnh. Nếu bỏ qua “thời gian vàng” này, ung thư chuyển sang giai đoạn muộn buộc phải phẫu thuật cắt dạ dày, kết hợp với hóa trị, xạ trị, sử dụng thuốc trúng đích… chi phí tốn kém mà chất lượng sống và tiên lượng sống thấp.
ESD là kỹ thuật cao, hiện được thực hiện ở một số bệnh viện lớn có đầy đủ trang thiết bị. Kỹ thuật này đòi hỏi bác sĩ thao tác tỉ mỉ để lấy trọn vẹn tổn thương trong một mảnh duy nhất, để đảm bảo cắt trọn bờ tổn thương, tránh bỏ sót tế bào ung thư, phòng ngừa tái phát. Trong quá trình bóc tách, các mạch máu nhỏ có thể bị chảy máu, bác sĩ sẽ xử lý nhanh, dùng kẹp nhiệt hoặc các dụng cụ khác để cầm máu ngay lập tức.
Ung thư dạ dày là một trong những bệnh tiêu hóa nguy hiểm, với tỷ lệ mắc mới và tử vong thuộc top cao trên thế giới và cả Việt Nam, chỉ sau ung thư gan và ung thư phổi. Đáng báo động là ung thư dạ dày ngày càng có xu hướng trẻ hóa, và thường được phát hiện ở giai đoạn muộn. Trong đó, có tới 60-70% số người bệnh ung thư dạ dày và đại tràng được phát hiện ở giai đoạn tiến triển, khi các tế bào ung thư đã xâm lấn sâu hoặc di căn. Tiên lượng sống của bệnh nhân ung thư dạ dày phụ thuộc rất lớn vào giai đoạn phát hiện và điều trị. Giai đoạn sớm, tỷ lệ sống sót sau 5 năm rất cao, có thể đạt trên 90%, tuy nhiên giai đoạn di căn xa (giai đoạn IV), khi ung thư đã di căn đến các cơ quan xa như gan, phổi, tỷ lệ sống sót sau 5 năm chỉ còn rất thấp, thường dưới 5%.
Tuy nhiên, ung thư dạ dày thường tiến triển âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm, hay nhầm lẫn với các bệnh tiêu hóa thông thường khác, nên thường phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, quá trình điều trị phức tạp. Nội soi dạ dày tầm soát, sàng lọc giúp phát hiện sớm, xử lý hiệu quả các tổ chức tiền ung thư, ung thư sớm hiệu quả.
Hiện nay, các thế hệ máy nội soi mới như Olympus Evis X1 CV1500, Fujifilm 7000 tích hợp nhiều công nghệ hiện đại chính là “trợ thủ” đắc lực giúp bác sĩ có thể quan sát kỹ lưỡng cấu trúc bất thường, từ đó hướng tới chẩn đoán tình trạng ung thư sớm của dạ dày. Khi nghi ngờ ung thư, bác sĩ có thể lấy mẫu mô làm sinh thiết để đưa ra kết luận chính xác bản chất của khối u và đưa ra hướng xử lý kịp thời.
